Jovan Cvijić - Psihičke osobine Južnih Slovena

Psihičke osobine Južnih Slovena predstavljaju drugi deo poznate Cvijićeve knjige Balkansko poluostrvo – Antropogeografske osobine, čiji je prvi deo objavljen još 1912. godine. Studija Psihičke osobine Južnih Slovena objavljena je pre Cvijićeve smrti samo na francuskom jeziku, kako je izvorno i napisana. Posle Cvijićeve smrti, 1927. godine, knjigu je preveo i priredio za štampu Jovan Erdeljanović, jedan od najsigurnijih nastavljača Cvijićevih antropogeografskih naučnih istraživanja. U knjizi se, iz pouzdane naučne i metodološke perspektive čuvenog srpskog i svetskog geografa i antropologa, razmatraju osnovne psihičke, etničke, duhovne, socijalne i druge osobine stanovnika celog Balkanskog poluostrva a ne samo Južnih Slovena, kojima je s razlogom posvećeno najviše stranica ove izuzetno značajne knjige. Ona je značajna ne samo kao ključno naučno delo jednog geografa, nego i kao delo koje objašnjava genezu i razloge nekih istorijskih i političkih odluka srpske intelektualne i političke elite na početku XX veka koje su dovele do stvaranja zajedničke države Južnih Slovena, a koje su u nekom vidu isto tako bile uzrok njenog raspada krajem XX veka. Osnovni psihički tipovi južnoslovenskog stanovništva, dinarski, panonski, moravsko-vardarski, centralni, istočnobalkanski i drugi, pri čemu se najveći deo naučne građe i zaključaka istraživanja odnosio na Srbe, umnogome su neizmenjeni i do današnjeg dana, pa je stoga aktuelnost ove knjige, i pored velikih naučnih rezultata u toj oblasti koji su u međuvremenu obelodanjeni, ostala i dalje neosporna.

Sadržaj

Plan i metode
Etničko jedinstvo i psihički tipovi
Dinarski tip
Opšte osobine
Šumadijski varijetet
Erski varijetei
Dinarska plemena
Lička grupa
Bosanski varijetet
Muhamedanska grupa
Jadranski varijetet
Centralni tip
Psihičke osobine
Naročite struje osećanja i mišljenja
Varijeteti Centralnoga tipa
Nekoliko etničkih grupa
Istočnobalkanski tip
Opšte napomene o Istočnobalkanskom tipu
Varijeteti Istočnobalkanskog tipa
Razvitak psihičkih osobina u toku istorije
Panonski tip
Varijeteti reljefa i ekonomskog života. Naseljavanje
Duhovni razvitak i opšte osobine
Psihički varijeteti